چرا بوی این ده شهر فوق العاده آلوده , فرق دارد؟!( کد 0630)
لئو تولستوی می گوید:"خانواده های خوشبخت مثل هم هستند اما بدبختی هر کدام از خانواده های بدبخت از راهی منحصر به فرد وارد می شود!"دنیای امروزه صدها شهر بسیار آلوده دارد ولی منبع آلودگی از شهری به شهر دیگر فرق دارد و به همین دلیل است که شهرهای حقیقتا آلوده بوهای یکسانی ندارند.در اینجا ده تا از شهرهایی که بدترین هواها را دارند و آنچه در هوایشان است انتخاب شده اند:

1-اهواز,ایران

سازمان بهداشت جهانی اعتقاد دارد که اهواز یکی از آلوده ترین شهرهای سراسر جهان است.اهواز شهری است که به حوزه های نفتی و صنایع سنگین شناخته می شود!از میان صنایع سنگین این شهر هم می توان کارخانه شکر را ذکر کرد و هم از نیروگاهی که از سوخت زغالی استفاده می نماید سخن به میان آورد.
آلاینده های هوایی همچون اکسیدهای نیتروژن ,حساسیت نسبت به عفونت های تنفسی را افزایش می دهند.
از سویی مجاورت مزمن با ازن و بویژه فلزات سنگین عملکرد شش ها را کاهش می دهد و مسئول آسم,آمفیزم ریوی و حتی سرطان ریه شناخته می شود.
2-بیجینگ,چین

آلودگی هوا در بیجینگ اساسا بوسیله سوزاندن زغال در کارخانجات و نیروگاه ها و سوزاندن نفت در وسایط نقلیه شکل می گیرد.زغال نه فقط 80 درصد برق چین را فراهم می کند بلکه مسبب تولید آلودگی هوا;از دوده گرفته تا دی اکسید گوگرد;نیز هست.
شهرهای صنعتی چین همچون شنیانگ و لانزهو نیز به مناسبت بالا بودن آلودگی هوای ناشی از دودشان معروفند.چین با صد و بیست شهری که هر کدام بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارند سالانه بیش از دو میلیارد تن زغال را می سوزاند و محتملا این سوخت غالب در سالهای پیش رو نیز بیشترین استفاده را خواهد داشت.
در 2008 از میان 20 شهر دنیا که بیشترین آلودگی را داشتند,نه تایشان چینی بودند.اهالی لانزهو هوایی را تنفس می کنند که متوسط آلودگیش صد برابر بیش از مقداری است که سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده است.شهر مزبور در کف یک دره قرار گرفته و طرح ریزان شهری چینی بیهوده کوشیدند که مشکل را با انفجار تپه های اطراف و اجازه دادن به فرار دود حل کنند.
با توجه به تاثیر آلودگی هوا روی سلامتی, در سال 2013 آنالیزهایی که از نتایج برگرفته از انتشارات سوخت های زغالی کارخانجات بدست آمد منتشر شد و واقعیت های زیر را آشکار نمود:تقریبا 320 هزار بچه و 61 هزار بزرگسال دچار بیماری آسم بودند, 36 هزار نوزاد با وزن کم متولد شدند, 340 هزار نفر در بیمارستان پذیرش شدند و دو میلیون نفر توسط پزشک مورد معاینه قرار گرفتند, 141 میلیون روز مرخصی استعلاجی حاصل از آلودگی هوا داده شد.
در کشور چین سالانه 257 هزار مورد مرگ پیش رس اتفاق می افتد که به نیروگاه هایی که زغال می سوزانند نسبت داده می شود.
در سال 2010 بخش بیماری سازمان بهداشت جهانی یک میلیون و دویست هزار مرگ پیش رس را در کشور چین به علت آلودگی هوا گزارش کرده که همه این افراد در نتیجه انتشارات حاصل از صنایع و حمل و نقل و مشارکت نیروگاه های زغالی در گذشته اند.
در 2012 سازمان بهداشت جهانی تخمین زده که سالانه یک میلیون و پانصد هزار نفر از کل جمعیت کاری چین در نتیجه تنفس هوای آلوده و دیگر بیماری های مرتبط با آلودگی هوا می میرند.
3-اولان باتور,مغولستان

پایتخت مغولستان;اولان باتور; شهر بسیار آلوده ای است اما دلیل اصلی آلودگی آن صنعت نیست بلکه بخاری هایی است که در خیمه های مغولی زغال را می سوزانند;این خیمه ها خانه های بیشترین افراد را تشکیل می دهد.
در سال های اخیر,اولان باتور جمعیت یک میلیون و دویست هزار نفری خود را دو برابر کرده است هر چند هنوز مغولستان از کشورهای کم تراکم دنیا شناخته می شود که فقط با سه میلیون نفر جمعیت سرزمینی به وسعت سه برابر فرانسه دارد.
خیمه های هزاران چادر نشین که در جستجوی کار , خانه های سنتیشان را بر پا می کنند در حومه های شهر ها , یورت نام دارد.
در مغولستان مشکل آلودگی به خاطر فقر محدود شده است.افراد کلاس پایین به جای زغالی که دود سمی تولید می کند, لاستیک های قدیمی و ضایعات گوناگون را مورد استفاده قرار می دهند.

دولت محلی مغولستان و برخی امریکایی ها برای افرادی که بخاری های سنتی خود را با بخاری های مدرن جایگزین کنند,مشوق هایی را در نظر گرفته اند تا بتوانند آلودگی هوا را کمتر نمایند.استفاده از بخاری های مدرن اقتصادی تر است و این بخاری ها با مصرف کمتر زغال , آلاینده های کمتری را به هوا می فرستند.
علاوه بر بخاری های تمیز,دولت مغولستان به بهبود عایق بندی یورت ها هم کمک می کند.این کار با کاشت انبوه درختان در حومه شهر انجام می شود و این جاها,مکان هایی هستند که یورت ها تراکم بالا دارند و در ارتفاعات بالاتر اطراف شهر ساخته شده اند.
یکی از بدترین منابع آلودگی غبار است.غبار از فعالیت حرارتی بخش جر نشات می گیرد.در این صحرا شرایط خشک زمین و برکه های خاکستر از نیروگاه ها سرچشمه می گیرند.از سوی دیگر به ویژه در بهار غبار حاصل از صحرای گوبی و دیگر نواحی خشک مغولستان به شهر می رسد.
شش های شهر نشینان اولان باتور و به ویژه آنهایی که در بخش های جر زندگی می کنند در هنگام تنفس همانند فیلترهای هوا عمل می کنند و غبار مضری که متخصصین آن را ماده ویژه(پی ام) می نامند می گیرد و ذخیره می نماید.پی ام های کوچکتر از دو و نیم میکرون و یا پی ام دو و نیم می توانند سبب بیماری های تنفسی سخت شوند.از میان هر ده مرگ اولان باتور آلودگی هوا یکیشان را رقم می زند.آلودگی هوا عامل شماره یک مرگ های حومه شهر است و آزاد است که در شهر برای کشتن قربانیان جدید پرسه بزند.آلودگی هوا آرام و دردآور می کشد و کارهای کمی وجود دارد که افراد برای ایمن ماندن در قبال آن می توانند انجام دهند.
آلودگی هوای داخلی در کشورهایی معمول است که از چوب,زغال و دیگر سوخت های جامد به عنوان منبع اصلی تولید انرژی استفاده می کنند(وسایل ایجاد گرما و پخت و پز که فاقد دودکش هستند و گاز پیک نیکی نیز به همان اندازه , اجاق های نامناسب محسوب می شوند)یک عامل مهم در تندرستی اعضای یک خانواده فقیر استفاده از سوخت های فسیلی و آلودگی است.
4-لاهور,پاکستان

در سال 2010 و از میان آلوده ترین شهرهای دنیا لاهور بالاترین رتبه را با پی ام 10 برابر 198 و پی ام دو و نیم معادل 68 داشته است.
آشکار است که میزان بالای آلاینده های این شهر در نتیجه وسایل نقلیه موتوری, فعالیت های صنعتی و گرد و غبار ریز طبیعی و آئروسل ها به وجود می آید.علاوه بر این حرکت هوای آلوده از کشورهای همسایه کیفیت هوای این شهر را بدتر کرده است.
احتراق سوخت های فسیلی در حمل و نقل, نیروگاه ها, ایستگاه های نیرو و خانه ها به تمامی در مشکلات تنفسی شش ها از قبیل آسم,برونشیت مزمن و سوزش جهاز تنفسی دخیل بوده است.به علاوه افزایش در تعداد بستری های بیمارستانی ناشی از مشکلات قلبی دیده شده است.نرخ مرگ و میر در روزهایی که هوا دی اکسید کربن بیشتری داشته بالاتر بوده است.
5-دهلی نو,هند

هر چند دهلی نو بیش از سه دهه است که دارای سیستم حمل و نقل عمومی است,تعداد اتومبیل هایش از 180 هزار به 3.5 میلیون رسیده است.
جدا از وسایط نقلیه موتوری که روی جاده ها حرکت می کنند,دهلی نو منابع دیگر آلاینده هوا هم دارد.بیش از یک هزار کوره آجر پزی مقادیر گسترده ای دود را در هنگام فراهم ساختن مواد مغذی صنایع ساخت و ساز شهری انتشار می دهند.صنایع ساخت و ساز آلودگی ویژه خودشان را هم دارند که بعدا توسط آتش زدن محصولات کشاورزی که توسط کشاورزان و به جهت پاکسازی زمین های کشاورزی صورت می گیرد,بیشتر هم می شود.گرد و غبار جاده 50 درصد آلودگی ها را به خود اختصاص می دهد و 23 درصد آلودگی به علت صنایع است.این در حالی است که وسایط نقلیه موتوری تنها 7 درصد آلودگی ها را از آن خود کرده اند.
در تابستان, علاوه بر گرد و غبار جاده که در جاده های دهلی نو وجود دارد, جریانات گرد و غبار حاصل از صحرا که بطرف جنوب غربی حرکت می کنند گرد و غبار زودگذر را زیاد می کنند.رشد فزاینده وسایط نقلیه موتوری اوضاع را بدتر هم می کند.اوضاع با رطوبت پایین هوا تشدید می شود و منجر به تعلیق بیشتر گرد و غبار جاده می گردد(40 درصد آلودگی ذره ای تابستان در مقایسه با 4 درصد در زمستان)در ماههای زمستان اختلاط منابع آلاینده به نحو چشمگیری دستخوش تغییر می گردد.استفاده از بیو مس,به ویژه برای گرمایش, 30 درصد آلودگی هوای زمستان را رقم می زند.در تابستان بیومس فقط 9 درصد آلودگی ذره ای را شامل می شود.
با یک پنجم مرگ های جهان,هند بدترین آلودگی هوای بیرونی را تجربه کرده و اعداد و ارقام بزرگی را در این زمینه نشان داده است.از لحاظ جهانی, از سال 2000 مرگ های مرتبط با آلودگی هوا تا 300 درصد افزایش یافته است.حدود 65 درصد این مرگ ها در آسیا بوده اند.
*به علت طولانی بودن مقاله,مقاله در دو بخش ارائه می گردد.
6-ریاض,عربستان سعودی

جریانات ماسه در آلودگی هوا ی ریاض نقش دارند.این آلودگی در نواحی خشک و نیمه خشک اتفاق می افتد و در زمانی که بادی شدید ماسه و غبار را از سطح خشک بلند می کند.ذرات متحرک فرسایش خاک را در یک منطقه ایجاد کرده و به جای دیگر می روند.
محدوده گسترده ای از آلاینده ها از قبیل غبار, دوده, خاکستر فرار, ذرات خروجی از موتورهای دیزلی, دود چوب و آئروسل های سولفات می توانند به شکل ذرات ریز هوا دیده شوند.بعضی از این ذرات ریز در شش ها جا گرفته و حملات آسم را بوجود می آورند.مطالعات نشان داده است که تعداد بستری شدن ها با افزایش مواد ذره ای هوا بی ارتباط نبوده است.
8-مسکو,روسیه
مسکو پایتخت و پر جمعیت ترین ناحیه روسیه است.شهر یک ناحیه مهم سیاسی,اقتصادی, فرهنگی و علمی در روسیه و اروپا است.

نواحی کوچکتری هم هستند.مسکو مرکز بخش اروپایی روسیه را به اشغال خود در آورده است.رسوبات غنی از سنگ آهن و زغال قهوه ای در اطراف تولا, ورونز و کورسک و حوزه بزرگ پودمسکووسک یافت می شوند.در ناحیه میانه مسکو قرار گرفته که پایتخت و بزرگترین شهر و مرکز صنعتی روسیه است.در اطراف مسکو یک سری شهر اقماری با صنایع سنگین وجود دارد.مسکو پنج فرودگاه,بندرگاه و رودخانه های قابل کشتیرانی دارد که به پنج دریا متصل هستند.مراکز عمده صنعتی دیگر عبارتند از:جاروسلاو, ایوانووو, تولا, ولادیمیر, اسمولنسک و خیلی های دیگر.
بر مبنای اطلاعات, محتویات مواد مضر(دی اکسید کربن, دی اکسید نیتروژن, اکسیدهای ازت و مواد ذره ای) در برخی نواحی مسکو از 5 تا 8 برابر استاندارد بیشتر است.
وقتی زغال و نفت خام سوزانده می شوند دی اکسید گوگرد تولید می شود.نیروگا ههای سوخت زغالی و به ویژه قدیمی ترها که زغال را بدون کنترل های دی اکسید گوگرد می سوزانند بدترین آلاینده های دی اکسید گوگرد هستند.پالایشگاههای نفت و موتورهای دیزلی که سوخت با گوگرد بالا را می سوزانند نیز مقادیر زیادی دی اکسید گوگرد به داخل هوا می فرستند.
9-مکزیکو سیتی

مکزیکوسیتی یکی از بزرگترین شهرها است که جمعیت آن به 19 میلیون نفر می رسد.این شهر در حوضچه ای قرار گرفته و سه طرف اطرافش را کوه های غیر قابل دسترسی گرفته اند.معذالک شهر مشکلات بزرگی با زمین لرزه های مخرب و فقدان آب آشامیدنی دارد.
افزایش سریع جمعیت رشد سریعی را در مکزیکوسیتی ایجاد کرده و منابع و اولیای امور اندازه گیری هایی را به منظور کنترل رشد صورت داده اند.رشد جمعیت میزبان مشکلاتی همچون کمبود مسکن, افزایش تعداد افراد بی خانمان و آلودگی هوا است.
ارتباط مستقیمی بین رشد جمعیت و عواملی همچون انتشارات دی اکسید کربن, تخریب محیط زیست, گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی وجود دارد.امروزه به سبب فعالیت های آدمی شاهد مقادیر زیادی از تجمع گازهای گلخانه ای نیز هستیم . هرچند مردم بیشتر ضرورتا به مفهوم انتشارات بیشتر نیست.
اگرچه در دو دهه اخیر آلودگی هوای مکزیکو به میزان قابل ملاحظه ای کم شده است, آلاینده های مضری همچون مواد ذره ای و ازن هنوز بالای مقادیر استاندارد توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت می باشند.
مقادیر قابل قبول دی کسید گوگرد که توسط قوانین مکزیک بیان گردیده متوسط ماکزیمم روزانه را 0.13 پی پی ام و متوسط سالانه را 0.03 پی پی ام می داند.
مقادیر معمول دی اکسید گوگرد 0.076 برای متوسط ماکزیمم روزانه و 0.1 برای متوسط سالانه می باشد.هر دو این ارقام طبق استانداردهای مکزیک پذیرفتنی هستند.
اگرچه طبق استانداردهای سازمان جهانی بهداشت متوسط روزانه 20 میکروگرم بر متر مکعب و پیک متوسط 10 دقیقه ای 500 میکروگرم بر متر مکعب است.در قیاس با این استانداردها مکزیکو سیتی با 156 میکرو گرم بر متر مکعب روزانه و 967 میکرو گرم بر متر مکعب متوسط حداکثر در 10 دقیقه مردود می شود.
مقدار ازن در مکزیکو سیتی 0.123 پی پی ام در 8 ساعت است که بالاتر از استاندارد مکزیک می باشد.در قیاس با توصیه سازمان جهانی بهداشت که محدوده ایمنی مواد ذره ای را 100 میکروگرم بر متر مکعب می داند,در سال 2011 مواد ذره ای با قطر کمتر از 10 میکرون 93 و مواد ذره ای با قطر کمتر از 2.5 میکرون 25 بوده اند.
یکی از مقصرترین ها بخش حمل و نقل است:ناوگان ناکارآمد اتومبیل ها و کامیون ها که سوخت های دیزلی کثیف را مصرف می کنند و مقادیر زیادی از کربن سیاه و مواد ذره ای را منتشر می کنند که از این میان اولی,بعد از دی اکسید کربن بیشترین نقش را در تغییرات اقلیمی بر عهده دارد.این آلاینده ها نه فقط روی محیط زیست اثر دارند و تغییرات اقلیمی را بدتر می کنند بلکه بر خود آدم ها هم اثرات منفی دارند.سازمان بین المللی پژوهش های سرطان کربن سیاه, مواد ذره ای و آلودگی هوای بیرونی را در زمره عوامل سرطان زا تقسیم بندی نموده است.
10-داکا,بنگلادش
داکا که پایتخت بنگلادش است یکی از بزرگترین شهرهای دنیا می باشد.
مطابق با نظریه سازمان جهانی بهداشت, وسایط نقلیه قدیمی که به موقع تعمیر و تنظیم نمی شوند, کوره های آجر پزی که 1000 تایشان در اطراف داکا هستند, گرد و غبار حاصل از جاده ها و مکان های ساخت و ساز و بخارات سمی حاصل از مکان های صنعتی از مهمترین منابع آلودگی هوا هستند.
در سال 2013 سازمان جهانی بهداشت آلودگی هوای داکا را برای پی ام 10 معادل 180 و برای پی ام 2.5 برابر 86 دانسته است.
مطابق با آنچه بخش محیط زیست بیان کرده,دانسیته مواد ذره ای منتقله از راه هوا(پی ام) به 463 میکروگرم در متر مکعب در شهر در طی فصل خشک (دسامبر-مارس) می رسد که بالاترین مقدار دنیا است.
در طی فصل خشک, انتشارات حاصل از وسایل نقلیه,به ویژه موتورسیکلت ها ,اتوبوس ها و کامیون های دیزلی و فرسایش زمین های بی حفاظ توسط باد,سوزاندن بیومس در مکان های آجر پزی و زباله سوزهای شهری عمده دلایل تولید مواد ذره ای هستند.
در مطالعه ای که توسط دانشگاه های یال و کلمبیا از کشور امریکا انجام شد داکا سی و یکمین شهر آلوده دنیا از میان 132 شهر سراسر دنیا تشخیص داده شد.مطالعه 15000 مرگ پیش رس و همچنین چندین میلیون بیماری تنفسی,ریوی را وابسته به کیفیت ضعیف هوای داکا تشخیص داد.