مدیریت پسماند صنایع نفتی(کد 0105)
مقدمه
رﺷﺪ روز اﻓﺰون ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻬﺮﻫﺎ، رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ اﻗﺘﺼﺎدي، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ، ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﮔﺴﺘﺮده و ﺑﻲ روﻳﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻟﮕﻮي ﻣﺼﺮف، ازﻋﻮاﻣﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ متأسفانه ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﻮاع ﻣﻮاد زاﺋﺪ و دور رﻳﺰ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﺪون رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻮل ﻓﻨﻲ و زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ در ﻣﺤﻴﻂ دﻓﻊ ﺷﺪه و ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺿﺮر و زﻳﺎن ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن، ﺣﻴﻮان، ﮔﻴﺎه و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ .
ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻌﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﻧﻮاع اﺻﻠﻲ ﻣﻮاد زاﺋﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ دﻗﻴﻖ و ﺟﺎﻣﻌﻲ ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ . از اﻳﻦ رو، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه زاﺋﺪات ﺻﻨﻌﺘﻲ از ﺟﻤﻠﻪ صنایع ﺳﺒﻚ و ﺳﻨﮕﻴﻦ،اکتشافات و حفاری ، ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ، ﺻﻨﺎﻳﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ، ﻧﻴﺮوﮔﺎﻫﻬﺎ، ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﻮﻧﺘﺎژ و ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺻﻠﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﻧﻮاع ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك و ﻏﻴﺮﺧﻄﺮﻧﺎك ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ دقیق و کامل از نقطه نظرمسائل زیست و محیطی و بهداشتی قرار گیرند. ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﺟﺎﻧﺒﻲ صنعتی شدن میﺑﺎﺷﺪ.
حذف ﻭ ﻳﺎ کمینه سازی ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺩﺭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻔــﺖ ﻭ ﮔﺎﺯ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬــﺎ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﺣﻔﺎﻇــﺖ ﺍﺯ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴــﺖ، ﺑﻠﻜــﻪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﺍﺷــﺘﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗــﻰ، ﺍﻣﺮﻯ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺍﺳــﺖ. درحال حاضر ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺑﺎ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤــﻰ ﺍﺯ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫــﺎﻯ ﭘﺮﻭژﻩ ﺭﺍ ﺗﺸــﻜﻴﻞ ﻣﻰ ﺩﻫﻨــﺪ. ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳــﻰ ﻛﻪ ﺑﺮﺧــﻮﺭﺩ ﻧﺎﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧــﺪ ﻋﻮﺍﻗﺐ ﺯﻳﺴــﺖ ﻣﺤﻴﻄﻰ ﻭ ﻣﺎﻟﻰ ﻭﺧﻴﻤﻰ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻳﻚ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺴــﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ، ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺴــﺖ ﻣﺤﻴﻄــﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻣﻮﺿﻮﻉ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳــﻚ ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠــﻰ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻻﺩﺳــﺘﻰ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ ﻭ ﮔﺎﺯ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷــﺪ.
در اﯾﺮان ، ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺧﻄﺮناک ، ﺟﻮان ونوپا ﺳﺖ. ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎی اﯾﺮان ، در ﺧﺮداد 1383 به تصویب رسیده و تا قبل از آن هیچ قانون محکمی جهت نظارت وکنترل بر مواد زائد خطرناک وجود نداشته و توجهی به آن نشده است.
در ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ، ﻧﻮع ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده، ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و وﺟﻮد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ آﻧﻬﺎ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻮده و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﻣﻮاد دوررﻳﺰ از ارزش اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟــﻪ ﭼﺎﺭﭼﻮﺑﻰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ، ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ.
پسماند:
همانطورکه اشاره شد، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ مواد زائد ﻧﻔﺘﻲ و ﻣﻮاد زاﻳﺪ ﻏﻴﺮﺻﻨﻌﺘﻲ ﻳﻜﻲ از ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺗﻌﺎدل و ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻴﺎن ﺻﻨﻌﺖ و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮات ﺳﻮء ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ در ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . از دﻳﮕﺮ اﻫﺪاف مدیریت پسماند، اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ، ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي زاﻳﺪات ﺧﻄﺮﻧﺎك، ﺗﻌﻴﻴﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻓﻌﻠﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ، اراﺋﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت و راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، است. اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم در ﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﺤﯿﺢ در زﻣﯿﻨﮥﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک، ﻫﻤﺎﻧـﺎ ﺷﻨﺎﺳـﺎﯾﯽ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک اﺳﺖ .
*ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎیﺧﻄﺮﻧﺎک (ویژه):
در ﭼﻨﺪ دﻫﮥ اﺧﯿﺮ ﺗﻮﺟﻬﺎت زﯾﺎدی ﺑﺮ روی اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﻪ ﭼﻪ ﻣﺎده ای ﻣﯽ تواند ﯾﮏ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺧﻄﺮﻧﺎک (وﯾﮋه ) ﺑﺎﺷـﺪ، ﺷـﺪه اﺳـﺖ. ﺳﯿﺴـﺘﻤﻬﺎی ﻣﻠﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ای ﻫﻢ در ﺗﻌﺮﯾﻒ اﯾﻦ ﻣﻮاد و ﻫﻢ در ﻧﻮع ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎﯾﯽﮐﻪ می ﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﭘﺴـﻤﺎﻧﺪ ﺧﻄﺮﻧـﺎک محسوب شوند با ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺴﯿﺎری از ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ اﺧﯿﺮا تلاش نموده اند ﮐﻪ ﻓﻬﺮﺳﺘﯽ از ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎی خطرناک (ویژه )تهیه نمایند تا اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻌﻨﻮان اوﻟﯿﻦ ﻗﺪﻣﯽ ﺑﺎشد که برای یکنواخت کردن این تعاریف بکار برده می شود.
ﺗﻌﺮﯾﻒ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎی ﺧﻄﺮﻧﺎک تحت ﻗﺎﻧﻮن ﺣﻔﻆ و ﺑﺎزیافت منابع (RCRA) ، یکی از بهترین تعاریف کاربردی می باشد. برطبق این قانون پسماند خطرناک(ویژه )، پسماند جامد و یا ترکیبی از پسماندهای جامد است که :
1- به لحاظ مقدار ، غلظت یا خصوصیات شیمیایی و فیزیکی سبب ایجاد بیماری های شدید برگشت ناپذیر یا بیماری های ناتوان کننده برگشت پذیر گردیده و یا به نحو عمده ای در ایجاد آنها سهیم باشند.
2- زمانی که بدرستی تصفیه ، نگهداری، حمل و نقل و یا دفع نگردند و یا چنانچه طبق اصول مدیریت نشوند،خطر فوری و یا بالقوه ای را متوجه سلامتی انسان یا محیط نمایند.
گرچه به ظاهر در تعریف فوق لفظ پسماند جامد مطرح شده است و لیکن این قانون مواد مایع ، نیمه جامد ، لجن و مواد محتوی گاز را نیز دربر خواهد گرفت. از جمله مهمترین طبقه بندی هایی که در سطح دنیا مطرح هستند فهرست چهارگانه EPA ،طبقه بندی UNEP و طبقه بندی کنوانسیون بازل می باشد که براساس هرکدام می توان پسماندها را طبقه بندی کرد.
پسماندهای صنعتی:
شناسایی کامل زباله های صنعتی بویژه مواد سمی و خطرناک مبنای اصلی روشهای جمع آوری ، دفع و یا انهدام آنهاست. بدون شناسایی و پی بردن به خواص اصلی و مسئله سازگاری یا عدم سازگاری این مواد نسبت به یکدیگر امکان جمع آوری صحیح و دفع بهداشتی یا استفاده مجدد از آنها وجود ندارد.
پسماندهای صنعتی بصورت جامد، نیمه جامد و مایع بوده که از تنوع بسیار زیادی برخوردار هستند. رشد سریع تکنولوژی ، دستیابی به پروسه های جدید تولید، جایگزینی مواد مصنوعی به جای الیاف طبیعی وسنتز هزاران نوع مواد و ترکیبات شیمیایی باعث افزایش حجم زیادی از زباله های صنعتی و دربعضی موارد ، باعث تولید زباله های جامد و مایع خطرناک گردیده است.
کنترل مؤثر و اعمال یک مدیریت صحیح مواد زائد صنعتی ، برای بهداشت ، حفظ محیط زیست و مدیریت منابع طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار است.
مدیریت پسماند صنعت نفت و گاز:
ﺍﺟرﺍﻯ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻳﺴــﺖ ﻣﺤﻴﻄﻰ، ﺍﻗﺪﺍم ﻣؤﺛــﺮ ﺩﺭ رویارویی با ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎ، ﻣﻰ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻮﺟﻬــﺎﺕ ﻣﺠﺎﻣــﻊ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠــﻰ ﺩﺭ ﺑﺮﺧــﻮﺭﺩ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺁﺳــﻴﺐ ﺭﺳﺎﻧﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳــﻼﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ، ﻫﺮ ﺭﻭﺯ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﺳــﺖ. ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ، ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻰ ﭘﺮﻭژﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷــﺖ. ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻏﻠﺐ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﻫﺎﻯ ﺑﺎﻻﺩﺳــﺘﻰ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ ﻭ ﮔﺎﺯ، ﺣﻔﺎﺭﻯ ﻭ اکتشافات ، ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎﻯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻓﺮﺁﻳﻨــﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺍﺯ ﻃﺮﻳــﻖ ﻣﺮﺍﺣــﻞ ﺍﺟﺮﺍﻳــﻰ ﻣﺘﻌﺪﺩﻯ ﺻــﻮﺭﺕ ﻣــﻰ ﮔﻴــﺮﺩ. ﺑﻪ ﻃــﻮﺭ ﻛﻠﻲ ﺭﻭﺷــﻬﺎﻱ ﺟﻠﻮﮔﻴــﺮﻱ ﺍﺯ ﺁﻟﻮﺩﮔﻴﻬﺎﻱ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺘﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺷﻜﻞ 1 ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻮﺩ .
ﭘﺎﻳــﻪ ﻭ ﺍﺳــﺎﺱ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ، ﭘﻴﻮﺳــﺘﮕﻲ ﻭ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮﺍﺗــﺐ ﺍﻧﺠــﺎﻡ ﺍﻗﺪﺍﻣــﺎﺕ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻱ ﻫــﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻃــﻪ ﺍﺳــﺖ. ﺍﻗﺪﺍﻣــﺎﺕ ﻭﻳــﮋﻩ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳــﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎﻱ ﺳﺎﻳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ، ﺷﺎﻣﻞ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺠــﺪﺩ، ﺑﺎﺯﻳﺎﻓﺖ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺎﺷﺪ. ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ ﻓﻬﺮﺳﺖ برای ﻣﺸــﺨﺺ ﻛــﺮﺩﻥ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬــﺎﻱ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺛﺒﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻳﻦ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎ، ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮﺩﻥ ﺭﻭﺷــﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻬﺒــﻮﺩ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺑﺴﻴﺎﺭ مؤثر ﺑﺎﺷﺪ. ﻳﻚ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺩﻗﻴﻖ ﺍﺯ ﺍﻗﺪﺍﻣــﺎﺕ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ، ﻧﻮﻉ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ، ﺭﻭﺷــﻬﺎﻱ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﺠﺪﺩ، ﻣﺤﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎﻱ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩﻥ ﺁﻧﻬﺎ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﺭﺯﺷــﻤﻨﺪ ﺑــﺮﺍﻱ ﺍﺟــﺮﺍﻱ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻱ ﻛﺎﻫــﺶ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷــﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻨــﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺩﺍﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻭﻗﻮﻉ ﺁﻟﻮﺩﮔــﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﻓﺖ .
شکل 1- روش های مدیریتی جهت جلوگیری از آلودگی محیط زیست
ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎ، ﺑﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴــﺮﻱ ﺍﺯ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻲ ﺷــﻮﺩ. ﺟﻠﻮﮔﻴــﺮﻱ ﺍﺯ ﺁﻟﻮﺩﮔــﻲ ﺷــﺎﻣﻞ ﺣــﺬﻑ، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳــﺎ ﻛﺎﻫــﺶ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗــﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ﺯﻣﻴﻦ، ﻫﻮﺍ ﻳﺎ ﺁﺏ ﻣﻲ ﺷــﻮﻧﺪ، ﻣﻲ ﺑﺎﺷــﺪ. ﺍﮔﺮ ﺣﺬﻑ ﻳﻚ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ، کمینه سازی ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳــﻲ ﻗــﺮﺍﺭ ﮔﻴــﺮﺩ. ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻨﺒﻊ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ، ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺠﺪﺩ، ﺑﺎﺯﻳﺎﻓــﺖ، ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻭ ﺩﻓﻊ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﻣﻮﺍﺩ ﺯﺍﻳﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﻴﺮﺩ. ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺫﻳﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
* ﻛﺎﻫـﺶ ﻣﻨﺒـﻊ: ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﻣﺆﺛﺮ، ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺣﺬﻑ ﻣﺎﺩﻩ ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺎﻻﻫﺎ ،ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻣﻮﺍﺩ ، ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻧﺒﺎﺭﺩﺍﺭﻱ .
*ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺠﺪﺩ: ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣــﻮﺍﺩ ﻳﺎ ﻣﺤﺼــﻮﻻﺕ ﻛﻪ ﺑــﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺷــﻜﻞ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻗﺎﺑــﻞ ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺠﺪﺩ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻇﺮﻭﻑ ﻣﻮﺍﺩ شیمیایی ، ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎﻱ ﺭﻭﻏﻨﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺧﺖ ﺟﺎﺩﻩ ، ﺳﻮﺯﺍﻧﺪﻥ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎﻱ ﻧﻔﺘﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺍﻧﺮژﻱ.
*ﺑﺎﺯﻳﺎﻓـﺖ : ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎﻱ ﻗﺎﺑــﻞ ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ، ﻳــﺎ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﺍﻧﺮژﻱ ﻳﺎ ﻣﻮﺍﺩ ﺍﺯ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ، ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺑﺎﺯﻳﺎﻓﺖ ﻓﻠﺰﺍﺕ ﻗﺮﺍﺿﻪ ، ﺑﺎﺯﻳﺎﻓﺖ ﮔﻞ ﻫﺎﻱ ﺣﻔﺎﺭﻱ ، ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺧــﺮﺩﻩ ﻫــﺎﻱ ﺣﻔﺎﺭﻱ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺧﺖ ﺟﺎﺩﻩ، ﺑﺎﺯﻳﺎﻓــﺖ ﻧﻔﺖ ﺍﺯ ﺗﻪ ﻣﺨــﺎﺯﻥ ﻭ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ﺍﺯ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎﻱ ﺍﻛﺘﺸﺎﻑ ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ.
*ﺷـﻴﻮﻩ ﻋﻤـﻞ: ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ، ﺑﺎﺯﻳﺎﻓﺖ ﻣﻮﺍﺩ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﻣﺨﺎﺯﻥ ﺑﺎ ﻣﻮﺍﺩ ﮔﻴﺎﻫﻲ،
ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺣﺮﺍﺭﺗﻲ، ﺳﻮﺯﺍﻧﺪﻥ، ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺣﺮﺍﺭﺗﻲ
ﺭﻭﺷــﻬﺎﻱ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ، ﺧﻨﺜﻲ ﺳﺎﺯﻱ، ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺳﺎﺯﻱ
ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ، ﺗﺼﻔﻴﻪ، ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻱ ﮔﺮﻳﺰ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ
*ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩﻥ ﻣﺎﺩﻩ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﻧﻬﺎﻳـﻲ: ﺩﻓــﻦ ﻛﺮﺩﻥ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻦ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﺑــﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴــﺖ ﺧﺎﺹ. ﺭﻭﺷــﻬﺎﻱ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺑﺎ ﻣــﻮﺍﺩ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ: ﺩﻓﻦ ﻣﻮﺍﺩ ﺯﺍﻳﺪ، ﺭﻫﺎ ﻛﺮﺩﻥ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺯﻣﻴﻦ، ﭘﺨﺶ ﻛﺮﺩﻥ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺯﻣﻴﻦ ،ﺗﺰﺭﻳﻖ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻦ.
ﺷــﻜﻞ 2، ﭼﮕﻮﻧﮕــﻲ ﺑﺮﺧــﻮﺭﺩ ﺑــﺎ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﺸــﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ.
شکل 2 ﺭﻭﺵ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺑﺎ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ
ده اقدام اساسی در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ:
1-ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ: ﺍﺳــﺘﻘﺮﺍﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺻﺤﻴــﺢ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﻴﺮﺩ. ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺴــﺌﻮﻝ، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻨﺪﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻱ ﻣﺸــﺨﺺ ﮔﺮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺴــﺘﻢ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧــﺎﺕ ﺩﺭ ﺩﺳــﺘﺮﺱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻛﺎﻣﻞ ﺩﺍﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻛﻠﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑــﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴــﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﻫﺪﻑ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﻮﻧﺪ.
2-ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ : ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧــﺎﺹ ﺑﺎﻳﺪ ﺷــﺎﻣﻞ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﺍﺯ ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳــﻲ ﻭ ﺗﻮﺻﻴــﻒ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬــﺎ ﻭ ﻣﺸــﺎﻏﻞ ﻣﻮﺟــﻮﺩ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺎﺷــﺪ. ﻓﺮﺿﻴﺎﺕ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺟﻨﺒﻪ ﺍﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬــﺎﻱ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ ﮔﻴﺮﺩ.
3-ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ: ﭘﺮﺳــﻨﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻫــﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺍﻛﺘﺸــﺎﻑ ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ، برجا می مانند، ﺁﺷــﻨﺎ ﮔﺮﺩﻧﺪ.
4-ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﻣﺪﺍﻭﻡ: ﻣــﺮﻭﺭ ﻗﻮﺍﻧﻴــﻦ ﻭ ﻣﻘــﺮﺭﺍﺕ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠــﻲ، ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﺍﻱ ﻭ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺍﻱ ﻛﺸــﻮﺭ ﻣﻴﺰﺑﺎﻥ، ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮﺩﻥ ﻧﻮﻉ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ ﻭ ﻧﺤﻮﻩ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﺁﻧﻬﺎ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﺍﺳــﺖ. ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳــﺖ، ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
5-ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﻱ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ: ﺧــﻮﺍﺹ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ، ﺷــﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻭ ﺳﻤﻲ ﺑﻮﺩﻥ ﻫﺮ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﮔــﺮﺩﺩ. ﺍﻳــﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳــﺖ ﺍﺯ ﻃﺮﻳــﻖ ﺑﺮﮔﻪ ﻫــﺎﻱ ﺍﻳﻤﻨــﻲ ﻣــﻮﺍﺩ (MSDS)، ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ، ﺷــﻴﻮﻩ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ، ﺳــﻮﺍﺑﻖ ﻭ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎﻱ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ، ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﻨﺪ. ﻳﻚ ﺳﻴﺴــﺘﻢ ﺑﺮﺍﻱ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﻱ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎﻱ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﻀﺮﺍﺕ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﻲ ﻭ ﺯﻳﺴــﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮﺩ. 6-ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴـﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺭﻭﺷـﻬﺎﻱ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩﻥ ﻣﻮﺍﺩ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﻧﻬﺎﻳﻲ: ﻳــﻚ ﻟﻴﺴــﺖ ﺍﺯ ﭘﺘﺎﻧﺴــﻴﻞ ﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ در راستای اجرای ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ، از ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﻱ ﻭ ﺷــﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮﺩﻧﺪ. ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﺑﻮﺩﻥ ﻫﺮ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻮﺍﺣﻲ ﺍﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﻮﺩ. ﺍﺭﺯﻳﺎﺑــﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺷــﺎﻣﻞ: ﻣﻼﺣﻈﺎﺕ ﺯﻳﺴــﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ، ﻣــﻜﺎﻥ ﻣــﻮﺭﺩ ﻧﻈــﺮ، ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺘﻬــﺎﻱ ﻣﻬﻨﺪﺳــﻲ، ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺘﻬﺎﻱ ﻗﻮﺍﻧﻴــﻦ، ﺍﻣﻜﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮﻱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ، ﻣﻼﺣﻈﺎﺕ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ، ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪﺕ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻭ... ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﻴﺴــﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮﺩﻥ ﻫﺮ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳــﻂ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗــﻲ ﺧﺒــﺮﻩ، ﻣــﺮﻭﺭ گردد. ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬــﺎﻱ ﻣﻀﺮ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺁﺳﻴﺐ ﺭﺳﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸــﺘﺮﻱ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﺍﺩ ﺭﺍﺩﻳﻮﺍﻛﺘﻴﻮﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﻧﺪ. ﺭﻭﺵ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﺫﺧﻴــﺮﻩ ﺩﺍﺋﻤﻲ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺍﺩ ﺩﺭ ﺗﺠﻬﻴــﺰﺍﺕ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﺍﻱ ﺧــﺎﺹ، ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺭﺍﻫﻲ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﻳﻦ ﺭﻳﺴﻚ ﺯﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
7-ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ: ﮔﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎ ﺣﺬﻑ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ، ﻛﺎﻫــﺶ ﺣﺠﻢ ﻳﺎ ﺳــﻤﻲ ﺑﻮﺩﻥ ﺁﻥ ﻭ ﺑﺎﺯﻳﺎﻓﺖ ﻳﺎ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻣﺠــﺪﺩ، ﺑﺎﻳــﺪ ﺩﺭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻫﺎﻱ ﻣﺠﺪﺩ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘــﻲ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗــﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﻭﻗﺘﻲ ﻳــﻚ ﺭﻭﺵ ﺟﻬــﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺍﻧﺘﺨــﺎﺏ ﮔﺮﺩﻳﺪ، ﻳﻚ ﺗﺴــﺖ ﭘﺎﻳﻠﻮﺕ ﻣﻤﻜــﻦ ﺍﺳــﺖ ﺑــﺮﺍﻱ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑــﻲ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﺑﺎﺷــﺪ. ﺑﺎﺯﻧﮕــﺮﻱ ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ، ﺑﺎﻳــﺪ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷــﺪﻩ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ.
8-ﺍﻧﺘﺨـﺎﺏ ﺷـﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺍﺭﺟﺢ: ﺩﺭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺷــﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ، ﺍﻧﺘﺨــﺎﺏ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷــﻴﻮﻩ، ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗــﻲ ﻭ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳــﺪ ﺍﻧﺠــﺎﻡ ﮔﻴــﺮﺩ. ﻳــﻚ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﺑﺮ ﺍﺳــﺎﺱ ﭼﺮﺧﻪ ﺣﻴــﺎﺕ، ﺭﻳﺴــﻜﻬﺎﻱ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﺳﺎﺯﻱ، ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﺮ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺧــﺎﺹ، ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺭﺍ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻛﻨﺪ. ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎ، ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳــﺖ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺫﻛﺮ ﺷــﺪﻩ ﺭﺍ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﻫﻨﺪ.
9-ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺎﺹ: ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪﻱ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺷــﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﺷــﺪﻩ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻴــﻦ ﺑﺮﺩﻥ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺧــﺎﺹ ﺭﺍ ﺑــﻪ ﺻــﻮﺭﺕ ﻳــﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﻭﺍﺣﺪ، ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﺸﻮﺩ. ﺍﻗﺪﺍﻣــﺎﺕ ﭘﻴﺸــﻨﻬﺎﺩﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗــﻲ، ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪﻱ ﻭ ﺧﻼﺻﻪ ﺷﻮﻧﺪ. ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺕ ﺑﺎﻳﺪ فقط ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎﻱ ﻫﻤــﺎﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﺎﺷــﺪ. ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻫﺮ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﻳــﺪ ﺷــﻴﻮﻩ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷــﺪﻩ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﻗــﺪﺍﻡ ﺟﻬﺖ ﺑﺮﺧــﻮﺭﺩ ﺑﺎ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ.
10-ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﻱ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﺑﺭﻭﺯﺭﺳﺎﻧﻲ: ﻳــﻚ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ مؤثر، ﻳــﻚ ﻓﺮﺁﻳﻨــﺪ ﭘﻮﻳــﺎ ﺍﺳــﺖ. ﻳــﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪ ﺑﺎﻳــﺪ ﻭﻗﺘــﻲ ﺷــﻴﻮﻩ ﻫﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ. ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﺑﺮﺍﻱ ﺑﻪ ﺭﻭﺯﺭﺳﺎﻧﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳــﺖ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸــﺨﺺ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻬﺎ، ﻧﻴﺎﺯﻫﺎ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳــﺰﻱ، ﺍﺟــﺮﺍ ﻭ ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺎﺹ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺫﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ: ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺯ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴــﺖ ﻭ ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ ﺁﻣــﻮﺯﺵ ﭘﻮﻳــﺎﻱ ﭘﺮﺳــﻨﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺭﻓﻊ ﻧﻮﺍﻗﺺ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ،ﻛﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﻭ ﺳﻤﻴﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﺳﻨﺪ ﭘﻮﻳﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﻱ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﻱ ﺍﺳﺖ.
ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠﻰ ﺍﺯ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ، ﻣﻄﻤﺌــﻦ ﺷــﺪﻥ ﺍﺯ ﺍﻳــﻦ ﻣﻮﺿــﻮﻉ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻭ ﺳــﺮﻋﺖ ﺍﻧﺘﺸــﺎﺭ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺍﻧــﺪﺍﺯﻩ ﺍﻯ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺁﻟﻮﺩﮔــﻰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻰ ﺑــﺮﺍﻯ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴــﺖ ﺭﺍ بدنبال ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷــﺖ. ﻳﻚ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺴــﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ، ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﺯﻳﺴــﺖ ﻣﺤﻴﻄــﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻃــﺮﺡ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳــﻚ ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠــﻰ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻻﺩﺳــﺘﻰ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ ﻭ ﮔﺎﺯ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷــﺪ. ﺩﻩ گام ﺍﺳﺎﺳــﻲ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﺤﻴﺢ ﭘﺴــﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﻣﻰ ﺑﺎﺷــﻨﺪ، ﺑﺎﻳــﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴــﺐ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﻧﺪ: ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ
ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ
ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ
ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﻣﺪﺍﻭﻡ
ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﻱ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ
ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩﻥ ﻣﻮﺍﺩ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﻧﻬﺎﻳﻲ
ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ
ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻴﻮﻩ های ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ
ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺎﺹ
ﺑﺎﺯﻧﮕﺮﻱ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﺑﺭﻭﺯﺭﺳﺎﻧﻲ
صنایع_نفتی_پسماند_مدیریت#
توضیح مهم: این مقاله توسط سر کار خانم ماندانا یاوری ، کارشناس ارشد و مشاور محیط زیست، ارسال شده که جا دارد در اینجا از زحمات ایشان نهایت قدردانی به عمل آید.
مهم: اگر اطلاعات خود را بیش از مطالعه و خواندن، از طریق شنیدن به دست می آورید بهتان توصیه می کنیم که "چرا مشاوره تلفنی!؟" را بخوانید.
